Tuổi tác không phải lý do để sợ AI nơi công sở

Tuổi tác không phải lý do để sợ AI nơi công sở

Kai Riemer & Sandra Peter – Đại học Sydney

(Theo The Conversation, đăng lại trên Silicon Republic)

Bạn có bao giờ ngồi trong một cuộc họp, nghe đồng nghiệp trẻ tuổi hào hứng nói: “Em vừa thử prompt ChatGPT” hoặc “Để em chạy cái này qua AI đã”,và cảm thấy trong lòng hơi chùng xuống?Nếu có — bạn không hề cô đơn.

Câu chuyện “AI sẽ thay thế người lớn tuổi” đang lan rộng, kéo theo nỗi sợ rằng người trẻ có lợi thế tự nhiên hơn, còn người có tuổi thì sẽ bị tụt lại.Nhưng sự thật không hẳn vậy.

Dù định kiến tuổi tác trong tuyển dụng vẫn là vấn đề có thật, kinh nghiệm, kỹ năng và khả năng phán đoán của bạn qua nhiều năm đi làm lại chính là điều giúp bạn khai thác AI hiệu quả — mà không rơi vào bẫy của nó.

Dùng nhiều công cụ AI cùng lúc. Họ không dừng lại ở kết quả đầu tiên, mà biết cách hỏi lại, thử lại. Còn nhân viên trẻ thường hài lòng với câu trả lời đầu tiên – họ copy, paste và coi như xong.”

✍️ Biết “brief” AI – kỹ năng của người từng trải

Khi làm việc với AI, hiểu bối cảnh và biết cách diễn đạt rõ ràng là lợi thế rất lớn.

Một nhân viên trẻ có thể chỉ nói:

“Viết bài quảng cáo cho chiến dịch thời trang bền vững.”

Nhưng một giám đốc dày dặn sẽ biết cách yêu cầu:

“Viết nội dung mạng xã hội thân thiện, hướng đến giới trẻ yêu môi trường, nhấn mạnh quy trình sản xuất không rác thải, giọng văn tự nhiên nhưng không giáo huấn.”

Đó chính là kỹ năng mà người có kinh nghiệm đã rèn luyện qua nhiều năm — khi hướng dẫn đồng nghiệp, quản lý dự án và giao việc: cụ thể, có mục tiêu, có giới hạn.

👩‍💻 Không phải người trẻ nào cũng dùng AI “thông minh”

Sự thành thạo công nghệ không đồng nghĩa với sử dụng hiệu quả.Một khảo sát tại Mỹ cho thấy 72% thanh thiếu niên đã từng dùng ứng dụng “AI bạn đồng hành”.Nhiều bạn trẻ dựa vào chatbot cho cả những quyết định nhỏ hằng ngày.

Thiếu kinh nghiệm thực tế khiến họ dễ tin vào kết quả mà “có vẻ đúng”, thay vì biết khi nào AI sai hoặc khi nào cần kiểm chứng.Nói cách khác, họ đang “cảm” công việc, chứ chưa thật sự “hiểu” nó.

🚀 Làm gì để không bị bỏ lại?

Trước hết, mọi lứa tuổi đều có thể học AI.Tác giả cho rằng hiểu sai về AI ít liên quan đến tuổi tác, mà liên quan đến việc ta có chịu học hay không.

Hãy bắt đầu từ những điều cơ bản:

• AI là gì, học như thế nào, và giới hạn của nó ở đâu?

• Một “prompt” tốt trông ra sao?

Nếu bạn chưa biết dùng công cụ nào, hãy thử các nền tảng nổi bật như ChatGPT, Claude, Gemini.

Và nếu bạn là người đã có nhiều năm kinh nghiệm, đừng sợ AI.Chính khả năng đặt bối cảnh, giao việc, phản biện và đánh giá kết quả của bạn là điều mà AI cần để phát huy tối đa sức mạnh.

Hãy bắt đầu nhỏ — thử áp dụng AI cho một tác vụ quen thuộc, rồi dùng kinh nghiệm của bạn để kiểm chứng, tinh chỉnh.Hãy “prompt” như thể bạn đang hướng dẫn một đồng nghiệp trẻ: rõ ràng, có mục tiêu, và biết lặp lại khi cần.

🌟 Kết lại

AI không đến để thay thế bạn.Nó đến để thử thách bạn trở nên sắc sảo hơn, tinh tế hơn và học nhanh hơn.

Trong một thế giới ngập tràn nội dung do máy tạo ra, người có kinh nghiệm – biết nhìn ra điều “chưa đúng” và biết đặt câu hỏi đúng – sẽ là người có giá trị nhất.